Vragen over publiceren

Op deze pagina vind je veelgestelde vragen over auteursrechten rondom het (open) publiceren van je eigen (afstudeer)onderzoek of leermateriaal en het gebruik van materiaal van anderen.

De uitgever vraagt mij of ik een CC-BY, CC-BY-NC, CC-BY-ND of CC-BY-ND-NC wil. Wat betekent dit?

Dit zijn verschillende Creative Commons-licenties.

CC-BY

CC-BY staat voor de Creative Commons-licentie Naamsvermelding.

Met een Creative commons naamsvermelding (CC-BY) geeft iedereen toestemming uw werk te verspreiden, te kopiëren en te bewerken onder de voorwaarde van naamsvermelding. Bewerken kan bijvoorbeeld zijn: vertalen, inkorten, samenvatten of in een andere vorm omzetten.

CC-BY-ND

De toevoeging ND betekent 'no derivatives' ofwel afgeleide werken zijn niet toegestaan.

Met een CC-BY-ND licentie geeft u toestemming dat uw werk mag worden verspreid en gekopieerd onder voorwaarde van naamsvermelding, maar u geeft géén toestemming om uw werk te bewerken. Uw werk mag zonder uw toestemming dus niet worden vertaald, bewerkt of in een andere vorm worden omgezet. Het voordeel hiervan is dat niemand uw werk kan 'verprutsen'. Een nadeel is dat als iemand uw werk wil vertalen, inkorten of in een ander formaat wil bewaren deze persoon (zolang er auteursrecht op uw artikel rust) daarvoor eerst toestemming aan u (en de co-auteurs) moet vragen.

CC-BY-NC

De toevoeging NC betekent 'non commercial use' ofwel commercieel gebruik is niet toegestaan.

Met een CC-BY-NC licentie geeft u toestemming uw werk te verspreiden, te kopiëren en te bewerken onder voorwaarde van naamsvermelding, maar u geeft géén toestemming om uw werk commercieel te gebruiken. Uw werk mag dus zonder uw toestemming (en van uw coauteurs) niet commercieel worden gebruikt.

In sommige gevallen is commercieel gebruik duidelijk: een bedrijf 'verkoopt' uw werk (terwijl het elders gratis beschikbaar is). Problematisch is het grijze gebied van commercieel gebruik. De definitie van commercieel gebruik is niet duidelijk gedefinieerd: is indexeren en vindbaar maken via Google commercieel gebruik, of het gebruik van uw werk bij een private samenwerking of het tegen drukkosten vermenigvuldigen? Om die reden wordt het gebruik van NC afgeraden.

Meer informatie

Mag ik een kopie maken van een werk voor collega's in mijn organisatie?

Nee, een natuurlijk persoon mag een kopie maken voor eigen oefening, studie of gebruik, maar mag dit artikel niet zonder toestemming van de rechthebbende aan derden afgeven. Dit is een vorm van verveelvoudiging, en dat recht berust alleen bij de auteursrechthebbende.

Op mijn eigen website staan al mijn onderzoekspublicaties die ik (mede) heb geschreven: mag dat?

Dat hangt helemaal af van de mogelijkheden die geboden worden door de auteursrechthebbende.

Het opnemen van een publicatie op een website is een vorm van verveelvoudiging en openbaarmaking, en die rechten zijn voorbehouden aan de auteursrechthebbende. Veel zal afhangen van de gebruiksvoorwaarden die de auteursrechthebbende biedt aan de eigenlijke auteur(s) of aan de licentievoorwaarden waaronder gepubliceerd is.

Meer informatie

SHERPA/RoMEO

Mag ik mijn publicatie via een e-mail verzenden?

Dat hangt helemaal af van de mogelijkheden die geboden worden door de auteursrechthebbende. H

Het verzenden van een publicatie via e-mail is een vorm van verveelvoudiging en openbaarmaking, en die rechten zijn voorbehouden aan een auteursrechthebbende. Veel zal afhangen van de gebruiksvoorwaarden die de auteursrechthebbende biedt aan de eigenlijke auteur(s) of aan de licentievoorwaarden waaronder gepubliceerd is.

Meer informatie

SHERPA/RoMEO

Kan ik mijn artikel plaatsen op een website die alleen toegankelijk is binnen mijn instelling?

Dat hangt helemaal af van de mogelijkheden die geboden worden door de auteursrechthebbende.

Het opnemen van een publicatie op een website is een vorm van verveelvoudiging en openbaarmaking, en die rechten zijn voorbehouden aan de auteursrechthebbende. Veel zal afhangen van de gebruiksvoorwaarden die de auteursrechthebbende biedt aan de eigenlijke auteur(s) of aan de licentievoorwaarden waaronder gepubliceerd is.

Meer informatie

SHERPA/RoMEO

Kan ik mijn artikel plaatsen op een website die toegankelijk is buiten mijn instelling?

Dat hangt helemaal af van de mogelijkheden die geboden worden door de auteursrechthebbende.

Het opnemen van een publicatie op een website is een vorm van verveelvoudiging en openbaarmaking, en die rechten zijn voorbehouden de auteursrechthebbende. Veel zal afhangen van de gebruiksvoorwaarden die de auteursrechthebbende biedt aan de eigenlijke auteur(s) of aan de licentievoorwaarden waaronder gepubliceerd is.

Meer informatie

SHERPA/RoMEO

Mag ik een preprint van mijn artikel per e-mail verzenden?

Ja, zolang de auteursrechten niet (reeds) zijn overgedragen of toebehoren aan een ander (zoals de werkgever). Het per e-mail versturen van een preprint is een vorm van openbaarmaking, en dat recht is voorbehouden aan de auteursrechthebbende.

Meer informatie

SHERPA/RoMEO

Wat is (overdracht van) auteursrecht?

Als u een publicatie hebt geschreven, heeft u daarop automatisch auteursrecht (daarvoor hoeft u verder niets te doen; geen registratie of vermelding ervan). Dit auteursrecht geeft de rechthebbende zeggenschap over de publicatie.

De auteursrechthebbende heeft als enige het recht zijn artikel of boek op een of andere manier ter kennisneming van het publiek te brengen, op papier of elektronisch. Dit zijn de zogenaamde exploitatierechten.
Exploitatierechten kunt u met een contract overdragen aan een ander, bijvoorbeeld een uitgever. Daarbij kunt u voorwaarden stellen, bijvoorbeeld 'alleen voor dit tijdschrift', of 'alleen voor papieren uitgaven', of 'alleen in de Nederlandse taal', of 'ik wil het zelf ook kunnen verspreiden op papier en elektronisch', of 'mijn instelling mag het plaatsen in een repository'.
Een aantal hoger onderwijsinstellingen heeft of werkt aan een auteursrechtenbeleid waarin uitgangspunten en een visie worden geformuleerd, waarmee de instelling invloed wil uitoefenen op de afspraken die u met uw uitgever maakt. Vraag eens na bij de jurist van uw instelling wat de stand van zaken hiervan is.

Ik wil data verzamelen door middel van 'scrapen'. Moet ik toestemming vragen om deze data te mogen gebruiken?

Scraping is een techniek waarbij alle of bepaalde informatie op een website (door middel van software) automatisch wordt uitgelezen, gekopieerd en opgeslagen in een aparte database.

Soms kan het scrapen van een website een inbreuk op het auteursrecht opleveren. Dit geldt als de informatie een eigen oorspronkelijk karakter heeft en een persoonlijk stempel van de maker draagt. In dat geval heeft de houder van het auteursrecht het alleenrecht om het werk openbaar te maken en te verveelvoudigen. Openbaar maken is bijvoorbeeld het publiceren van een wetenschappelijk artikel. Het verveelvoudigen is bijvoorbeeld het kopiëren van een boek. Wanneer een werk auteursrechtelijk is beschermd, mag je deze in principe niet zonder toestemming van de maker openbaar maken of verveelvoudigen.

Publiceert een uitgever mijn artikel nog als het al als een preprint online beschikbaar is?

Er zijn nog maar weinig uitgevers die bezwaar maken tegen het openbaar maken van een ingediend artikel (preprint). Over het algemeen kunt u dit dus zonder problemen doen.

Mijn scriptie staat op mijn eigen website: dat mag toch?

Ja, tenzij er een schriftelijke overeenkomst met een stagebedrijf is getekend waarin is afgesproken dat de scriptie niet openbaar gemaakt mag worden.

Kan mijn scriptie worden geplaatst op een website die alleen toegankelijk is binnen mijn instelling?

Het gaat hier om verveelvoudiging en beperkte openbaarmaking. Dit mag alleen met jouw toestemming.

De meeste instellingen vragen je een ‘Toestemmingsformulier tot opname en beschikbaarstelling afstudeerscriptie in een digitale kennisbank’ te ondertekenen. Hiermee geef je toestemming voor verveelvoudiging en openbaarmaking. Als je een overeenkomst met je stage-bedrijf hebt gesloten, waarin opgenomen is dat je scriptie niet openbaar mag worden gemaakt maar wel binnen de eigen instelling, dan kun je je scriptie op zo'n afgeschermde website plaatsen.

Mag ik mijn eigen scriptie gebruiken voor toekomstige (onderwijs)projecten?

Het gaat hier om hergebruik, zonder bewerken. En ja, dat mag.

 Tenzij je afspraken hebt gemaakt met je stagebedrijf die dit niet toestaan. Wanneer je het ‘Toestemmingsformulier tot opname en beschikbaarstelling afstudeerscriptie in een digitale kennisbank’ hebt getekend, dan kunnen ook anderen jouw scriptie hergebruiken in onderwijsprojecten.

Mag ik mijn scriptie aanpassen nadat het is verschenen?

Het gaat hier om hergebruik, met bewerken. En ja, dat mag vanuit auteursrechtelijk oogpunt omdat je zelf auteursrechthebbende bent. Tenzij je afspraken hebt gemaakt met je stage-bedrijf die dit niet toestaan.

Mag ik citeren uit werk van een ander?

Ja, maar alleen als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan.

1. Het citeren vindt plaatst in polemiek, aankondiging, beoordeling of wetenschappelijke verhandeling of voor een uiting met een vergelijkbaar doel.
2. Het citaat moet functioneel zijn. Het moet de inhoud van het werk waarbinnen geciteerd wordt ondersteunen, en mag niet ter versiering dienen.
3. Bij het citeren moet de bron waaronder de naam van de auteur op duidelijke wijze worden vermeld. 

Meer informatie

APA richtlijnen
 

Mag ik een kopie maken van het artikel van een derde?

Ja, maar alleen voor eigen oefening, studie of gebruik. Alleen een persoon (een natuurlijk persoon) mag een kopie maken en daarmee geen direct of indirect commercieel doel hebben. En natuurlijk mag het slechts om een klein deel van een boek of tijdschrift gaan. Voor digitaal materiaal gelden deze regels ook.

Mag ik een artikel of publicatie kopiëren voor iemand anders?

Nee, een kopie maken mag alleen voor eigen gebruik.

Alleen als iemand werkzaam is in een bibliotheek en de kopie maakt in opdracht van degene die de kopie wil gebruiken voor eigen oefening, studie of gebruik is het toegestaan als derde een kopie voor iemand anders te maken. In alle ander gevallen is dit alleen toegestaan aan de auteursrechthebbende. Je mag een digitale kopie (PDF) dus ook niet doorsturen aan een medestudent.

Hoe zit dat met die billijke vergoeding aan de auteur?

De Auteurswet geeft in een aantal gevallen toestemming om publicaties van derden te gebruiken, mits aan de auteur een billijke vergoeding wordt betaald.

Er is geen definitie van wat 'billijk' is. De gebruiker moet in zo'n geval met de auteur contact opnemen en over deze vergoeding afspraken maken. Waar het gaat om gebruik van wetenschappelijk materiaal in readers is Stichting PRO (Publicatie- en Reproductierechten Organisatie) het aanspreekpunt.

Mag ik een hyperlink aanbrengen op onze site naar het artikel van een ander?

Ja, linken mag, tenzij er wordt gelinkt naar illegaal gepubliceerde werken

Linken mag ook niet als door het linken een nieuw publiek toegang krijgt tot de content. Dat is bijvoorbeeld het geval als er met de link (technische) beperkings-/beveiligingsmaatregelen worden omzeild waardoor content die eerst toegankelijk was voor een beperkte groep, toegankelijk wordt voor een publiek dat niet tot deze oorspronkelijke (beperkte) groep behoort.

Mag ik een papieren artikel van een ander scannen en opslaan in mijn computer?

Betreft het privégebruik, dat wil zeggen alleen voor eigen oefening, studie of gebruik, dan is het toegestaan. Betreft het een bibliotheek, die het in opdracht doet voor degene die de kopie wil gebruiken voor eigen oefening, studie of gebruik, dan is het toegestaan. Voor verdere verspreiding van een gescand artikel is toestemming van de maker nodig.

Mag ik een papieren artikel van een ander per mail versturen?

Nee.

Om een papieren artikel te kunnen versturen, zult u het eerst moeten scannen. Het is alleen toegestaan een scan te maken voor eigen oefening, studie of gebruik. Het artikel mag dus niet verder verspreid worden. Het per mail versturen van een artikel is een vorm van openbaarmaking (het scannen is een vorm van verveelvoudiging) en dat recht is alleen voorbehouden aan de auteursrechthebbende.

Mag ik een (papieren) publicatie van een collega in mijn onderwijs gebruiken?

Ja, mits de (papieren) publicatie uitsluitend wordt gebruikt als toelichting bij het onderwijs (dat zonder winstoogmerk wordt gegeven).

Voorwaarde is ook dat het artikel dan deel uitmaakt van een leerplan of een wetenschappelijk doel dient. Bovendien moet rekening gehouden worden met de voorwaarden van de readerovereenkomst voor hbo en voor wo.

Mag ik zaken wijzigen of toevoegen aan een artikel van een ander?

Nee, het bewerken of aanpassen van een artikel is een vorm van verveelvoudiging, en dat recht is voorbehouden aan de auteursrechthebbende.

Voor eigen gebruik mag je zonder toestemming een vertaling maken, maar zodra je deze wilt verspreiden of publiceren dan is toestemming wel vereist. Ook het verfilmen van een werk van iemand anders mag niet zonder toestemming.

Meer informatie

Basiskennis auteursrechten

Wat is plagiaat?

Het zonder bronvermelding overnemen van werk van anderen. Hierdoor kunnen anderen denken dat het werk van jou is.

Meer informatie

APA richtlijnen

Mag een andere (commerciële) partij zomaar mijn scriptie gebruiken?

Nee, dat mag alleen als je daar zelf toestemming voor hebt gegeven.

Heeft de onderwijsinstelling het auteursrecht op het werk van studenten?

Nee, in beginsel behoudt de student zelf het auteursrecht op zijn werk.

Als een student in opdracht van de onderwijsinstelling werk maakt als onderdeel van de studie, kan de instelling daarvoor wel bepaalde gebruiksrechten bedingen. Bijvoorbeeld dat het werk in een elektronische leeromgeving wordt geplaatst en beoordeeld wordt door de docent of becommentarieerd door medestudenten. Ook kan een onderwijsinstelling bedingen dat een werk gedurende een bepaalde periode beschikbaar blijft als onderdeel van een e-portfolio. Juridisch gezien geeft de student dan een licentie voor dit beoogde gebruik. Die kan hij schriftelijk overeenkomen met de instelling, maar vaker zal het stilzwijgend gebeuren (een elektronische opdracht moet nu eenmaal openbaar gemaakt kunnen worden, willen anderen hem kunnen beoordelen).

Om de student duidelijkheid te geven over het soort gebruik waarmee hij instemt als hij een opdracht uploadt, kunnen de beoogde gebruiksvormen in de bewuste DLO duidelijk in algemene voorwaarden worden vermeld. De student geeft zo dus alleen een licentie voor bepaalde soorten gebruik; hij houdt zelf auteursrecht op zijn werk. Dat is alleen anders als de instelling overdracht van auteursrecht met hem afspreekt. Dit kan alleen gebeuren door middel van een schriftelijke, door de student ondertekende overeenkomst.

Hoe kan ik mijn bronnen goed vermelden?

Bronvermelding is nodig om de gebruikte bron te controleren en om duidelijkheid te geven over wie de auteur of maker van het gebruikte (deel van een) werk is. Hiervoor moeten minimaal Titel, Auteur, Uitgever, ISBN/ISSN, URL, datum van raadpleging (bij een website) vermeld worden.

Er zijn ook diverse richtlijnen om op een goede manier bronnen te vermelden, bijvoorbeeld APA. Ook bestaat er software waarin je referenties kunt opslaan en kunt laden naar je werkdocument. Voorbeelden hiervan zijn Refworks en Endnote.

Meer informatie

APA-richtlijnen

Ik heb met meerdere collega's onderwijsmateriaal gemaakt. Wie heeft er nu het auteursrecht?

Het auteursrecht ligt bij de hogeschool voor zover alle auteurs in dienst zijn van de hogeschool.